Η Θεωρία του Μεγαλύτερου Ηλίθιου (με απλά λόγια)
💡 Βασική Ιδέα: Η θεωρία του “greater fool” προέρχεται από τον κόσμο των επενδύσεων και υποστηρίζει ότι “η τιμή ενός asset μπορεί να ανέβει επειδή, πάντοτε, θα βρεθεί κάποιος πρόθυμος να το αγοράσει για ακόμα περισσότερα χρήματα“.
Τι είναι η Θεωρία του Μεγαλύτερου Ηλίθιου;
Οι αγορές αποτελούν ένα συνονθύλευμα πολλών παράλογων (και μη) πεποιθήσεων και προσδοκιών. Με αυτή την παραδοχή, υποθέτουμε ότι πάντα θα υπάρξει κάποιος “πιο ηλίθιος” από εσένα πρόθυμος να πληρώσει ανόητα υψηλότερη τιμή από αυτή που πλήρωσες εσύ.
Και ποιος ορίζει τι είναι ανοησία; Τα θεμελιώδη μεγέθη και η εσωτερική αξία των assets – με την αγοραία τιμή να έχει απομακρυνθεί πολύ από αυτή.
Τι αφορά η θεωρία;
Αν και μπορεί να λειτουργήσει παντού, συνήθως θα το δεις να αναφέρεται δίπλα σε assets η εσωτερική αξία των οποίων δεν μπορεί να υπολογιστεί εύκολα (ή και καθόλου). Χαρακτηριστικά παραδείγματα αφορούν τον χρυσό, το bitcoin, τα κρυπτονομίσματα, τα έργα τέχνης, τα NFTs κ.ο.κ.
Δεν υπάρχει περίπτωση να μην ακούσεις επικριτές του Bitcoin και του χρυσού να την χρησιμοποιούν ως βασικό επιχείρηση ενάντια στην επένδυση στα συγκεκριμένα assets. Θα σου πούνε πως ο μοναδικός λόγος που ανεβαίνει η τιμή του Bitcoin είναι διότι υπάρχει κάποιος ο οποίος είναι πρόθυμος να το αγοράσει σε υψηλότερη τιμή με μοναδικό σκοπό να το πουλήσει σε ακόμα υψηλότερη τιμή στο μέλλον κ.ο.κ.
Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει καμία εσωτερική αξία στο asset. Ο μοναδικός λόγος που αγοράζεται (σε συνεχώς υψηλότερη τιμή) είναι η προσδοκία για κέρδος το οποίο θα προέλθει από τον επόμενο αγοραστή με την ίδια ακριβώς στρατηγική στο μυαλό του.
Η θεωρία συνδέεται συχνά με τις χρηματοοικονομικές φούσκες: Οι επενδυτές παύουν να κοιτάνε τα θεμελιώδη και ενδιαφέρονται μονάχα να φέρουν τα hot assets στην κατοχή τους (σε οποιαδήποτε τιμή) με σκοπό να το πουλήσουν στο άμεσο μέλλον, σε υψηλότερη τιμή.
Παράδειγμα της θεωρίας
Ας υποθέσουμε ότι ένα συλλεκτικό παιχνίδι “Α” συνήθως κοστίζει 10 Ευρώ.
Τους τελευταίους μήνες, η εταιρεία που το παράγει έχει εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο και το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει μπει στο προσκήνιο της δημοσιότητας. Ξαφνικά, η ζήτηση αυξάνεται και, δεδομένης της συγκεκριμένης ποσότητας παιχνιδιών η τιμή αυξάνεται. Άνθρωποι πλέον πληρώνουν 50, 100 και 150 Ευρώ γι’ αυτό. Όχι επειδή άλλαξε κάτι στο παιχνίδι, αλλά επειδή πιστεύουν ότι μπορούν να το πουλήσουν σε ακόμα υψηλότερη τιμή σε κάποιον άλλο.
Σύμφωνα με τη θεωρία του «μεγαλύτερου ηλίθιου», η πρόθεση πίσω από την αγορά τους είναι η εύρεση κάποιου άλλου, πρόθυμου να πληρώσει περισσότερα.
Ποιος είναι ο βασικός κίνδυνος;
Να ξεμείνει η αγορά από… ηλίθιους!
Κάποια στιγμή, φτάνουμε σε ένα σημείο όπου δεν υπάρχουν άλλοι «μεγαλύτεροι ηλίθιοι» για να αγοράσουν το asset πιο ακριβά. Όταν συμβεί αυτό, η φούσκα σκάει, οι τιμές πέφτουν κατακόρυφα αφήνοντας όσους δεν έχουν προλάβει να πουλήσουν με το asset… sτο χέρι. Ο,τι έγινε στη φούσκα dot.com, την ύφεση του ’08 αλλά και… στα περισσότερα κρυπτονομίσματα σήμερα.
Πώς ΔΕΝ θα είσαι ο μεγαλύτερος ηλίθιος
Για να μην καταλήξεις και εσύ ένας “μεγαλύτερος ηλίθιος” στις επενδύσεις, μπορείς να ακολουθήσεις τις παρακάτω στρατηγικές:
#1 Κάνε ενδελεχή έρευνα του asset
Αξιολόγησε με προσοχή τα θεμελιώδη μεγέθη (fundamentals) και την εσωτερική αξία (intrinsic value) του περιουσιακού στοιχείου που σε ενδιαφέρει. Δες τα κέρδη, τα έσοδα, την τάση τους μέσα στα χρόνια καθώς και τις γενικότερες συνθήκες της αγοράς. Όλη αυτή η διαδικασία (δέουσα επιμέλεια) θα σε βοηθήσει να λάβεις πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις αντί να αφεθείς έρμαιο στην επιθυμία για κερδοσκοπία.
#2 Απέφυγε το οτιδήποτε είναι trendy
Προσπάθησε να αντισταθείς στον πειρασμό του να κυνηγήσεις μετοχές, κρυπτονομίσματα, ETFs ή οτιδήποτε άλλο απλά και μόνο επειδή το βλέπεις να ανεβαίνει με τεράστια ταχύτητα. Πριν ξεκινήσεις τις επενδύσεις θα πρέπει να έχεις έτοιμο ένα πλάνο με μία καλά καθορισμένη επενδυτική στρατηγική – ελπίζοντας μακροχρόνια, χωρίς να κυνηγάς μονάχα τα βραχυπρόθεσμα κέρδη. Η πειθαρχία του να παραμείνεις πιστός στο αρχικό επενδυτικό σου σχέδιο θα σε βοηθήσει να αποφύγεις πιθανές φούσκες.
#3 Διασπορά κινδύνου
Άλλη μία φορά που θα ακούσεις κάτι θετικό για τη διαφοροποίηση. Όσο πιο διαφοροποιημένο είναι το χαρτοφυλάκιο σου, τόσο πιο μεγάλη διασπορά κινδύνου κάνεις, τόσο πιο προστατευμένος είσαι από σημαντικές πτώσεις μεμονωμένων assets που αυτό εμπεριέχει.
#4 Οι άνθρωποι είναι άπληστοι
Είναι καλό να καταλάβουμε ότι οι τιμές της αγοράς καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από ψυχολογικούς παράγοντες , όπως το FOMO (φόβος της απώλειας), η νοοτροπία της αγέλης, το recency αλλά και το cognitive bias. Αναγνωρίζοντας τα έχεις περισσότερες πιθανότητες να αποφύγεις να παρασυρθείς σε πιθανές παράλογες επενδυτικές κινήσεις.
Σύνοψη
Η θεωρία του μεγαλύτερου ηλίθιου φέρνει στο προσκήνιο την “κουτοπόνηρη” πλευρά της κερδοσκοπικής φύσης των επενδύσεων. Όταν η προσδοκία πώλησης σε κάποιον άλλο σε υψηλότερη τιμή μπορεί να οδηγήσει τις τιμές σε μη-βιώσιμα επίπεδα, οδηγώντας τελικά σε σημαντικές απώλειες όταν η αγορά διορθώσει.
